Feje

'Op West Papua voelde het alsof ik een nieuwe missie kreeg’

Toen Julia negen jaar oud was, hoorden ze bijna dagelijks in de klas of op het schoolplein een liedje waar ze nog steeds de rillingen van heeft. Het refrein luidde: ‘Wat jij willen met je Papoea billen?’ en bevatte nog wat andere denigrerende vragen. Ze zat eigenlijk op een heel leuke school waarvan het motto veelbelovend luidde: ‘Worden wie je bent’. Er was veel aandacht voor de creatieve expressievakken: tekenen, schilderen, zingen, toneel. Ze is nog steeds blij dat ze op de Vrije School heeft gezeten. Maar het liedje dat op het schoolplein wel eens gezongen werd, dat deed haar pijn en maakte, onder andere, dat ze er in die tijd niet met haar Papoea achtergrond te koop liep.

Ook voor haar duurde het even tot ze haar Papoearoots volop omarmde. Ze heeft erover verteld tijdens het lokale verhalenvoorstelling Delft Vertelt, waar ze onder meer uit de doeken deed hoe de herinneringen en de geuren in het huis van haar opa, haar avo, tot haar begonnen te spreken. Ze noemde hem altijd avo, in de taal van zijn kampong. Haar Nederlandse opa noemde ze opa. Na schooltijd ging Julia dagelijks naar het huis van haar Nederlandse opa en oma. En naarmate ze ouder werd, merkte ze het verschil met het huis van haar Papua-opa. In het huis van haar avo, Nicolaas Jouwe, waren de meubeltjes tientallen jaren oud en er hingen er schilderijen van de baai waar haar Papoea familie vandaan komt. Het rook er heel anders: muf vanwege die oude meubeltjes én kruidig vanwege de kookkunsten van haar avo, die heel lekker vis kon bereiden.

julia_en_haar_avo

Hij legde haar uit dat haar naam Feje ‘de zorgzame’ betekent. Ook had hij al een idee hoe ze daar uiting aan kon geven. Het leek hem het beste dat ze dokter zou worden om dan een ziekenhuis te gaan bouwen op West-Papua. Het strookte met haar toenmalige interesses en toen ze klaar was met de middelbare school deed ze, tijdens een leap-year, mee aan de selectie voor geneeskunde aan de Erasmus Universiteit. Ze had in dat tussenjaar ook een ander plan opgevat: reizen om nader kennis te maken met haar familie in West Papua.

In dat jaar reisde ze via Jakarta, Kalimantan en Bali en naar West Papua. Die reis begon met een bezoek aan het huis van haar opa, die inmiddels in Jakarta terecht was gekomen. Nicolaas Jouwe was in 2009 voor het eerst naar Jakarta gegaan op uitnodiging van de Indonesische regering, om een verbindende rol te spelen in de dialoog tussen de Indonesische regering en de Papoea's. Hij had aanvankelijk maandenlang de boot afgehouden, maar ging toch op het verzoek in na vergaande beloften over de verbetering van het lot van de Papoea’s en de belofte dat hij weer bij zijn familie mocht wonen. Maar die belofte kwam de Indonesische regering niet na en hij bleef in Jakarta wonen. De familie in West Papua was toch blij dat de oudste van de familie nu in ieder geval een stuk dichter bij huis woonde en verschillende familieleden zochten hem met regelmaat op.

In Jakarta, op bezoek bij haar avo in het voorjaar van 2017, hoorde ze dat ze niet door de selectie voor geneeskunde was gekomen. De enige troost was dat ze een paar dagen later door zou reizen naar West-Papua. Naar de grote familie Jouwe die in Jayapura en Sentani woont. Het werd een warm bad. De eerste foto die ze naar huis stuurde was een plaatje waarin ze verkleed was als een soort Papoea-prinses. Ze had een hoofdtooi om met paradijsvogelveren afgezet met kauri schelpen. Haar armen waren beschilderd met symbolen en ze droeg een prachtig boombasten jurkje.

papua_prinses

Zo begon haar diepe connectie met West Papua, met haar familie en met de zaak van de Papoea's. Toch besloot ze na terugkomst in Nederland om biomedische wetenschappen te gaan studeren. Om wellicht later alsnog bij geneeskunde verder te gaan. Maar dat kwam er niet van. Ze maakte haar studie biomedische wetenschappen aan de VU af en deed er aansluitend een master Journalistiek. Ze studeerde af op een scriptie over frames en narratieven rondom de onafhankelijkheidsstrijd van West-Papua. Ze analyseerde de berichtgeving over verschillende momenten dat West-Papua in het nieuws was geweest en legde een aantal koloniale frames bloot in de berichtgeving.

ep_cover_saudara_papua
ep_release

Julia is haar naam Feje anders gaan interpreteren. “Ik kwam tot een nieuwe invulling van wat het betekent om zorgzaam te zijn. Wat mij betreft betekent het dat je je verantwoordelijk voelt voor je gemeenschap.” Die betekenis, daarvan raakte ze nog dieper doordrongen toen ze later in 2017 nogmaals terug reisde naar Jayapura. Ditmaal om haar avo te begraven. Hij was een aantal maanden na haar bezoek overleden. De begrafenisplechtigheden, duurden een week. De indringende rituelen, de grote aantallen mensen die hun respect kwamen betuigen en de schier eindeloze reeks klaagzangen en dansen raakten haar diep. “Het voelde alsof ik een nieuwe missie had gekregen”, vertelde ze er later over. Na haar studie richtte ze de Young Papua Collective op een jongerenbeweging van Papua. En met een aantal jongeren organiseerde ze bijeenkomsten, onder andere om samen nieuwe Papoeamuziek te maken, geïnspireerd op de traditionele liedjes. Het leidde in het voorjaar van 2025 tot de release van de EP Saudara Papua met een succesvol optreden in de Tolhuistuin in Amsterdam.

Julia profileert zich al sinds enkele jaren als activist en journalist. Geïnspireerd door haar studie en haar geschiedenis vindt ze dat activisme en journalistiek goed samen kunnen gaan. Ze gelooft niet in de volledig objectieve journalistiek. “Je doet altijd onderzoek vanuit een bepaald perspectief. Als je er maar transparant over bent”, vindt ze. Haar laatste onlangs publiceerde ze met collega-journalist Astrid Cornelissen een opiniestuk in NRC Handelsblad, waarin het tweetal het grote Indonesische misbruik van de grondstoffen op West-Papua aankaart. Lees het artikel op het blog op deze website. Samen met Astrid Cornelissen werkt ze momenteel ook aan de podcast Goudeerlijk. Daarin onderzoeken ze welke rol de in West Papua aanwezige grootste goudvoorraad ter wereld heeft gespeeld in de politieke besluitvorming over het gebied door de jaren heen. De podcast wordt eind 2025 verwacht. ‘Worden wie je bent’ luidde het motto van haar basisschool. Daar heeft ze zich dan toch mooi aan gehouden.

Bekijk ook:
Toespraak tijdens de Dekoloniale Herdenking op 16 augustus 2023

Scroll naar boven